آموزش کامل انواع ضمایر در زبان ترکی

04 نوامبر 2020
- آموزش گرامر زبان ترکی

ضمیر کلمه ای است که در جملات مختلف جایگزین اسم می شود و می تواند در جمله نقش های مختلف بگیرد.در این آموزش قصد داریم شما را با اواع ضمایر در زبان ترکی آشنا کنیم و نحوه استفاده و کاربرد هریک از آن ها را با مثال برای شما شرح دهیم.

آنچه در این نوشته می خوانید: پنهان

1. ضمایر فاعلی در ترکی
- 1.1. آموزش صوتی ضمایر فاعلی در زبان ترکی
2. پسوند های ملکی در زبان ترکی
3. ضمایر ملکی در زبان ترکی
4. ضمایر ملکی اشاره‌ای
5. ضمایر مکانی
6. ضمایر مفعولی در زبان ترکی
7. ضمایر اشاره در زبان ترکی
- 7.1. ضمایر اشاره مکان
- 7.2. ضمایر اشاره برای اشیا، حیوانات و انسان‌ها
8. ضمایر انعکاسی در زبان ترکی
9. ضمیر متقابل
10. ضمایر پرسشی در زبان ترکی
- 10.1. ضمایر پرسشی پر کاربرد
11. ضمایر şey و insan

ضمایر فاعلی در ترکی

ضمایر شخصی یا ضمایر فاعلی جایگزین اسم فاعل در جمله می شوند:

معنی	جمع	معنی	مفرد
ما	Biz	من	Ben
شما	Siz	تو	Sen
آنها	Onlar	او	O

آموزش صوتی ضمایر فاعلی در زبان ترکی

توجه داشته باشید که در تلفظ Ben و Sen تلفظ حرف e حالت فتحه و کسره نزدیک به هم می باشد.

پسوند های ملکی در زبان ترکی

پسوند های ملکی	ضمایر فاعلی
ım/ -im/ -um/ -üm-	Ben	اول شخص مفرد
ın/-in/-un/-ün-	Sen	دوم شخص مفرد
ı/-i/-u/-ü-	O	سوم شخص مفرد
ımız/ -imiz/-umuz/-ümüz-	Biz	اول شخص جمع
ınız/-iniz/unuz/ünüz-	Siz	دوم شخص جمع
ları/-leri-	Onlar	سوم شخص جمع

به عنوان مثال برای ضمیر فاعلی Ben :

🔸 اگر آخرین حرف صدادار a-ı باشد پسوند ım می آید.

🔸 اگر آخرین حرف صدادار e-i باشد پسوند im می آید.

🔸 اگر آخرین حرف صدادار o-u باشد پسوند um می آید.

🔸 اگر آخرین حرف صدادار ö-ü باشد پسوند üm می آید.

آخرین حرف صدادار ö-ü باشد	آخرین حرف صدادار o-u باشد	آخرین حرف صدادار a-ı باشد	آخرین حرف صدادار e-i باشد
gün-üm	telefon -um	ad-ım	ev-im	اول شخص مفرد
gün-ün	telefon-un	ad-ın	ev-in	دوم شخص مفرد
gün-ü	telefon-u	ad-ı	ev-i	سوم شخص مفرد
gün-ümüz	telefon-umuz	ad-ımız	ev-imiz	اول شخص جمع
gün-ünüz	telefon-unuz	ad-ınız	ev-iniz	دوم شخص جمع
gün-ları	telefon-ları	ad-ları	ev-lerı	سوم شخص جمع

پسوند های ملکی برای کلماتی که به حروف صدا دار در الفبای زبان ترکی ختم می شوند:

مثال	پسوند های ملکی	ضمایر فاعلی
baba-m / anne-m / Palto-m / ütü-m	m-	Ben
baba-mız / anne-miz / Palto-muz / ütü-müz	mız/ -miz/-muz/-müz-	Biz
baba-n / anne-n / Palto-n / ütü-n	n-	Sen
baba-nız / anne-niz / Palto-nuz / ütü-nüz	nız/-niz/ -nuz/ -nüz-	Siz
baba-sı / anne-si / Palto-su / ütü-sü	sı/ -si/ -su/ -sü-	O
baba-ları / anne-leri / Palto-ları / ütü-leri	ları/ -leri-	Onlar

در واقع می توان گفت که اگر اسمی در زبان ترکی با حرف صدادار تمام شود و پسوند ملکی بخواهد به آن اضافه شود، چون دو حرف صدادار نمی‌توانند پشت سر هم بیایند پسوندی ملکی بدون حرف صدادار می آید مثل baba-m . در حالت سوم شخص مفرد، پسوند ملکی به جای i- به si- تبدیل می‌شود تا بین دو حرف صدادار فاصله بیفتند.پس در زمان سوم شخص مفرد یک s میانجی بین پسوند و واژه قرار گرفته است تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند.

ضمایر ملکی در زبان ترکی

معنی	مثال	ضمیر ملکی	ضمیر فاعلی
خانه من بسیار زیبا است	benim evim çok güzel	Benim	Ben
خانه ما بسیار زیبا است	bizim evimiz çok güzel	Bizim	Biz
خانه تو بسیار زیبا است	senin evin çok güzel	Senin	Sen
خانه شما بسیار زیبا است	sizin eviniz çok güzel	Sizin	Siz
خانه او بسیار زیبا است	onun evi çok güzel	Onun	O
خانه آن ها بسیار زیبا است	onların evleri çok güzel	Onların	Onlar

نوع ديگري از ضمير ملكي در زبان ترکی وجود دارد كه با افزودن پسوند kı- يا ki- ساخته مي شود:

مال من	Benimki
مال تو	Seninki
مال او	Onunkı
مال ما	Bizimki
مال شما	Sizinki
مال ايشان	Onlarınkı

ضمایر ملکی اشاره‌ای

ضمایر ملکی اشاره ای برای اشیا و غیر انسان استفاده می شوند و مانند ضمایر اشاره در فارسی قبل از اسم می‌آیند. پسوندی که به اسم بعد از این ضمایر اضافه می شود برای اسامی مفرد –i و برای اسامی جمع –leri است.

معنی	مثال	پسوند ملکی	ضمیر ملکی اشاره‌ای
خانه این	bunun evi	-i	bunun
خانه آن	Şunun evi	-i	Şunun
خانه آن	Onun evi	-i	onun
خانه اینها	Bunların evleri	-leri	Bunların
خانه آنها	Şunların evleri	-leri	Şunların
خانه آنها	Onlarin evleri	-leri	onlarin

ضمایر مکانی

معادل فارسی ضمایر مکانی در زبان ترکی «نزد من، نزد تو، …» است. حرف اضافه نزد/پیش/دست در ترکی به صورت پسوند به انتهای ضمیر می چسبد:

bizde	نزد ما	bende	نزد من
sizde	نزد شما	sende	نزد تو
onlarda	نزد آنها	onda	نزد او

ضمایر مفعولی در زبان ترکی

ترجمه	ضمیر مفعولی (مستقیم)	ترجمه	ضمیر مفعولی (غیر مستقیم)
من را	beni	به من	bana
تو را	seni	به تو	sana
او را	onu	به او	ona
ما را	bizi	به ما	bize
شما را	sizi	به شما	size
آنها را	onları	به آنها	onlara

ضمایر اشاره در زبان ترکی

به کلماتی که برای اشاره به اشیا، حیوانات، جا و مکان و گاهی انسان‌ها، بدون به کاربردن اسم آنها به کار می‌رود، ضمیر اشاره می‌گویند.

ضمایر اشاره مکان

معنی	مثال	کاربرد	معادل فارسی	ضمیر اشاره
اینجا پارک است.	Burası park	اشاره به نزدیک	اینجا	Burası
اینجا خانه‌ی من است.	Şurası benim evim	اشاره به دور	آنجا	Şurası
آنجا پارک آبی است؟	?Orası su parkı mı	اشاره به دورتر	آنجا	Orası

ضمایر اشاره برای اشیا، حیوانات و انسان‌ها

معنی	مثال	کاربرد	معادل فارسی	اسم اشاره برای اشیا، حیوانات و انسان‌ها
این یک مداد است.	Bu bir kalem	اشاره به نزدیک	این	Bu
آن کیف جدید است.	Şu çanta yeni	اشاره به دور	آن	Şu
آن زن مادر من است.	O kadın benim annem	اشاره به دورتر	آن	O
		اشاره به نزدیک	این ها	bunlar
		اشاره به دور	آن ها	şunlar
		اشاره به دورتر	آن ها	onlar

ضمایر o و onlar هم اسم اشاره هستند هم ضمیرهای اول شخص مفرد و اول شخص جمع.

ضمایر انعکاسی در زبان ترکی

ضمایر انعکاسی در زبان ترکی معمولا به عنوان مفعول جمله به کار می روند زمانی که فاعل و مفعول جمله یکسان باشند. معادل این ضمایر در زبان فارسی را می توان به صورت شکل صرف شده از واژه “خود” مشاهده کرد. این ضمایر سه حالت فاعلی، مفعولی و ملکی دارند.

خودم	kendim
خودت	kendin
خودش	kendisi
خودمان	kendimiz
خودتان	Kendiniz
خودشان	kendileri

حالت ملکی این ضمایر به این شکل است که بعد از کلمه kendi واژه را با پسوند مالکیت می‌آوریم، مثلا:

(کتاب خودم) kendi kitabım 🔸

(خانه خودمان) kendi evimiz 🔸

ضمیر متقابل

زمانی که فاعل جمله جمع باشد و فعل جمله مفهوم انجام عمل متقابل را بدهد از ضمایر متقابل در زبان ترکی استفاده می کنیم. این ضمایر معادل همدیگر و یکدیگر ضمایردر زبان فارسی هستند. این ضمایر دارای سه حالت فاعلی، مفعولی و ملکی است. توجه کنید که ضمایر متقابل حالت مفرد ندارند.

(birbirimiz (birbirlerimiz	اول شخص جمع
(birbiriniz (birbirleriniz	دوم شخص جمع
birbirleri	سوم شخص جمع

ضمایر پرسشی در زبان ترکی

ضمایر و کلمات پرسشی برای سوالی کردن جملات استفاده می شوند. در زبان ترکی به دو حالت می‌توانیم جمله را سوالی کنیم، یکی از طریق پسوندهای پرسشی و دیگری از طریق استفاده از کلمات پرسشی. ضمیر پرسشی بسته به نوع جمله در ابتدا، وسط یا انتهای جمله می‎آید. با توجه به اینکه خود کلمه پرسشی ذاتا سوالی است، جمله ای که در آن کلمه‌ی پرسشی وجود داشته باشد نیازی به پسوند پرسشی ندارد.

پسوند های پرسشی بر اساس تقسیم‌بندی حروف صدادار به 4 دسته جدول زیر تقسیم می شوند. این نشانه‌ها فقط در انتهای جمله می‌آیند. جواب جمله‌ای که با نشانه سوالی، سوالی شده باشد به صورت بله/خیر است و در واقع این نشانه ها مشابه کلمه سوالی “آیا” در فارسی می باشند.

معنی	مثال	پسوند سوالی	آخرین حرف صدادار
(آیا) اینجا خانه است؟	?Burası ev mi	mı	a-ı
(آیا) این سیب است؟	?Bu elma mı	mi	e-i
(آیا) “مراد” خوشحال است؟	?Murat mutlu mu	mu	o-u
(آیا) او مدیر است؟	?O müdür mü	mü	ö-ü

اگر دو اسم در جمله سوالی شوند، مثلا این یا این؟ (در ترجمه‌ی فارسی از “یا” استفاده می‌شود)

او در خانه است یا در مدرسه؟ ?O evde mi okulda mı

من یا او؟ ?Ben mi o mu

ضمایر پرسشی پر کاربرد

معنی	ضمیر پرسشی	معنی	ضمیر پرسشی
چه کسی؟	?kim	کجا؟	?nere
چرا؟	?niçin	اهل کجا؟	?nereli
چه طور؟ چگونه؟	?nasıl	در کجا؟	?nerede
کدام؟	?hangi	چند؟	?kaç
چرا؟	?niye	چه قدر؟	?ne kadar
چه چیز؟ چی؟	?ne	کی؟	?ne zaman

اگر ne پسوندي بگيرد كه با مصوت آغاز مي شود حرف ميانجي y به كار مي رود.

Ne + i = neyi چي را

Ne + e = neye به چي

در ویدئو آموزشی زیر می توانید کاربرد ضمایر و کلمات پرسشی را به شکل تصویری و با مثال های تلفیقی شامل انواع ضمایر دیگر مشاهده کنید.

ضمایر şey و insan

مشابه زبان فارسی زمانیکه گوینده نتواند واژه ی دقیق را پیدا کند می تواند از Şey به معنای “چیزها” به عنوان جایگزین اسم ها یا عبارات استفاده کند. از این واژه معمولا در گفتمان محاوره ای زبان ترکی استفاده می شود.

یادم رفت چیز تو رو بیارم .Senin şeyini getirmeyi unuttum

من هیچ چیز نگفتم Bize şey demediler

استفاده از insan به معنای انسان بسیار مشابه به استفاده ی ضمیر یکی، کسی در زبان فارسی است.

کسی نمیخواهد در این هوا بیرون برود Insan böyle havalarda hiç dışarıya çıkmak istemiyor

هیچ چیز بدی به ذهن انسان خطور نمی کند. Insan aklına kötü birşey gelmiyor